گیمیفیکیشن چیست؟
ابتدا بهتر است بگوییم که تعریف هر کلمه ای برای هر کسی می تواند متفاوت باشد و من اصلاً منکر این موضوع نیستم و اگر از نظر بنده گیمیفیکیشن تبدیل بازی به زندگی یا برعکس می باشد، ممکن است فردی دیگر مخالف با تعریف فوق باشد وکلا نظری در خلاف نظر جهت بنده داشته باشد که کاملاً هم منطقی است؛ اما چون این مقاله در حوزه ی بازاریابی است بیشتر سعی می شود که مثال هایی مربوط به این رشته گفته شود. یک لحظه از خواندن ادامه مقاله دست بکشید و به این موضوع فکر کنید که آیا دوست دارید زندگی و کسب و کارتان مانند یک بازی بود؟ من که خودم راضی به این موضوعم. چون خیلی زودتر می توانم به هدفم برسم خیلی زود تر! برای مثال، در یک بازی فوتبال تنها لازم است کنسول بازی را روشن کنید و یک رالی جذاب با رفیق خود داشته باشید ولی در دنیای واقعی باید درد و صبری را تحمل کنید که از هشت میلیارد نفر تنها، عده ی واقعاً اندکی موفق شده اند.
درواقع تفکر پشت بازی فوتبال برآورده کردن آرزوی افرادی بود که نتوانسته اند در دنیای واقعی به آن برسند. نه تنها بازی فوتبال بلکه اکثر بازی هایی که موفق بوده اند تقریباً این طرز تفکر را دارند. حال چه می شود اتفاقاتی که درون بازی ها رخ می دهد را بتوانیم به واقعیت زندگی خود نزدیک سازیم، هرچند این موضوع به خوبی بازی ها اجرا نشود. نتیجه ای دارد که شاید فراتر از حد تصور می باشد. در این میان بحث گیمیفیکیشن وارد می شود؛ یعنی تمام کارهایی که قرار است انجام دهیم تا زندگی، کار، روابط اجتماعی و بسیاری از موارد مشابه مانند یک بازی زیبا و جذاب باشد، همگی و همگی مربوط به گیمیفیکیشن است و در واقع اسمی است که روی این تعریف گذاشته اند.
معنی گیمیفیکیشن چیست
گیمیفیکیشن به معنای پیاده کردن مفاهیم و ماهیت بازی ها در دنیای واقعی است. تفاوت بازی ها و واقعیت، تنها خاصیت ها، اهداف، ویژگی ها و تمامی رخداد هایی است که درون بازی اتفاق می افتد، ولی در دنیای واقعی شاید رخ دادن این اتفاقات عادی نباشد و وقایع، به گونه ای که در بازی رقم می خورد در زندگی واقعی بی معنا باشد؛ اما اگر بتوانیم این فاصله را حذف کنیم در واقع گیمیفیکیشن را پیاده سازی کرده ایم تعریف بالا کمی گنگ بود و خود من نیز قبول دارم، پس بیایید با یکدیگر ساده ترش کنیم. از نظر معنی گیمیفیکیشن یعنی «بازیوار سازی»، اما از نظر مفهوم و داشتن یک تعریف جامع تر می توان به تبدیل بازی به زندگی و یا بر عکس آن اشاره نمود. خب داستان جذاب شد، یعنی می خواهم بگوییم که زندگی مانند بازی باشد و یا بازی ای که انجام می دهیم مانند زندگی جریان داشته باشد. اگر دقت کنید آن دسته از بازی هایی که گسترده اند یا به مفهوم دیگر پایانی ندارند و وسعت زمین بازی بیشتر از سایر بازی هاست، محبوب تر اند.
برای مثال بازی های GTA، Clash of Clans، Fortnite و … اما چرا؟ سؤالی بود که در طول نوشتن این مقاله به ذهنم خطور کرد که واقعاً چرا باید این نوع بازی ها که از نظر گرافیکی شاید قابل مقایسه با بازی های دیگر نباشند، بین مردم محبوبیت چندین برابری در مقایسه با بازی های دیگر داشته باشند؟ اگر نظر من را بخواهید، خواهم گفت که این بازی ها بیشتر شبیه به زندگی کردن هستند و در این موارد کاربران با هم نوعان واقعی خود یعنی کاربران دیگر در حال رقابت هستند در حالی که در بازی های دیگر، گیمرها فقط با ربات ها و دراصل کامپیوتر درحال رقابت اند. در این میان دو مسئله خیلی مهم پیش می آید.
- آیا پیاده سازی زندگی واقعی در خلق یک بازی که در دنیا صدا کند، مؤثر باشد؟
- آیا پیاده سازی بازی ها در زندگی واقعی می تواند به رشد و تکامل و پیشرفت انسان، سرعت بخشد؟
در ادامه به برسی موارد بالا که برای خود منم جذاب هستند می پردازیم.
تبدیل بازی به دنیای واقعی
چرا بازی می کنیم؟ چرا تا ساعت ها جلوی مانیتور خشکمان می زند و چنان درگیر بازی می شویم که حتی نمی فهمیم در اطرافمان چه می گذرد؟ به نظر من چون بازی می تواند تا حدودی آرزو های هر فردی را برآورده سازد. اگر پسر بچه ای دوست دارد تا در آینده یک خلبان شود، خیلی زودتر در بازی به آرزویش می رسد تا در دنیای واقعی. اگر فردی دوست دارد تا رهبری یک شهر یا یک منطقه را در دست داشته باشد، شاید در زندگی واقعی هیچ وقت به آن نرسد ولی در بازی این موضوع مسئله ساده ای قلم داد می شود. با این حال باز هم درون بازی ها ضعف هایی وجود دارد که اگر برطرف شود و یا حتی به نسبت گذشته کمی، فقط کمی بهبود یابد، می توان تصور کرد که انقلابی با پخش این بازی میان مردم رخ خواهد داد. یکی از این ضعف ها تعاملی کمی است که کاربر با انسان واقعی دیگر در بازی دارد که در خیلی از بازی ها هم اصلاً کاربر دیگری وجود ندارد چه برسد به رقابت و داشتن تعامل. در بازی هایی که در سال های اخیر ترند شده اند می توان نتیجه گرفت که تا حدودی این ضعف ها برطرف شده است و در نتیجه محبوبیت بازی ها میان مردم و گیمرها بسیار بیشتر از سایر بازی ها بوده است. پس هرچقدر یک بازی به دنیای واقعی نزدیک تر شود موفق تر خواهد بود.
تبدیل دنیای واقعی به بازی
قدرت… همه دوست دارند قدرت داشته باشند. قدرت در جنبه های مختلف مثل قدرت اقتصادی، قدرت تفکر، قدرت جسمانی و… این امری است که بازی ها به راحتی برای کاربرانشان فراهم ساخته اند و شما در هر نوع از بازی ها، قدرت خاصی را دارید که آرزو هایتان را برآورده می کند. خب حال اگر بتوان این ویژگی را به دنیای واقعی انتقال دهیم و در کارهایی که انجام می دهیم اجین شود، موفقیت سخت نخواهد بود. پس هرچه قدر گیمیفیکیشن را بتوانیم در دنیای واقعی اجرا سازیم در رسیدن به اهدافمان یک قدم نزدیک تر شده ایم. برای مثال اگر فروشنده هستید چه راه کار هایی را برای فروش به کار می برید؟ خب هر کسی اول شروع به تعریف و تمجید کردن از محصول خود می کند و سپس با چرب زبانی سعی می کند جنس خود را بفروشد ولی خب هرچه قدر تعریف کنید اگر شخص توان خرید آن محصول را نداشته باشد و یا کسی دیگر، همان جنش را با قیمت کمتر ارائه کند در اکثر مواقع در فروش محصول شکست خواهید خورد.
یا مثلاً بگویید که اگر این محصول را بخرید به عنوان تخفیف می توانید یک جنس دیگر را نیز رایگان داشته باشید ولی اگر بازهم فرد توان خرید نداشته باشد، مجاب نمی شود که هزینه ای را بپردازد. خب بهتر است چه کار کنیم؟ می شود به ازای کاری که می تواند انجام دهد قیمت را پایین تر بیاوریم یا تخفیفی در نظر بگیریم. همان کاری که امروزه اکثر کسب و کارها انجام می دهند، یعنی مثلاً از شما می خواهند سه نفر را برای خرید فلان محصول به مغازه من بیاوردید و در مقابل جنسی که در نظر دارید برای شما رایگان حساب می شود یا نصف مبلغ را بپردازید کافی است. این کار یک نمونه از پیاده سازی گیمیفیکیشن ها در دنیای واقعی است یعنی توان و قدرت خریدار را بالا ببریم و در مقابل سود بالاتر نیز داشته باشیم.
گیمیفیکیشن در بازاریابی
اگر در بازاریابی سعی کنید که مشتریانتان مانند بازی به اهدافشان زودتر برسند یا قدرت و توان مشتریانتان را افزایش دهید، یک بازاریاب موفق خواهید بود. در حوزه ی گیمیفیکیشن دو نوع مشتری داریم:
- مشتری عادی: کسی که یک بار از شما خرید کرده است و تمام.
- مشتری ویژه: تقریباً هر محصولی را که ارائه می کنید خریداری می کند و یا حداقل، بیشتر از یک یا دوبار اقدام به خرید از شما کرده است.
هدف از اجرای گیمیفیکیشن در نهایت تبدیل مشتری عادی به مشتری ویژه می باشد؛ یعنی اگر فردی را توانستید جذب کنید و محصولی را به او فروختید نباید اجازه دهید که پس از خرید، شمار را فراموش کند و در واقع تبدیل به مشتری ويژه شود. برای تبدیل یک مشتری عادی به یک مشتری ویژه و ثابت، باید کارهایی را انجام دهید که مشتری این احساس را درون خود بیابد که واقعاً شما برایش مفید بوده اید و مشکلی را توانستید حل کنید و در ذهن فرد به عنوان یک دوست و کسی که اینجاست تا باری از دوشش بردارد هستید، نه فقط برای بهره بردن از او. در این موقع شما توانستید یک فرد را تبدیل به یک مشتری ویژه کنید که موفقیت بسیار بزرگی است.
کاربرد گیمیفیکیشن چیست
قدم اول در بازاریابی که همه بازاریابان هم اطلاع دارند شناخت مخاطب هدف است، یعنی پیش بینی کنید که چه کسی قرار است برای رفع مشکل خود یا خرید یک محصول با شما ارتباط برقرار کند. سپس باید استراتژی خود را به نسبت اطلاعاتی که به دست آورده اید بچینید. خب یکی از این استراتژی ها گیمیفیکیشن است. خب گفتیم هدف اصلی گیمیفیکیشن تبدیل مشتری عادی به مشتری ویژه است اما چه طور؟ بگذارید مثالی در این مورد بزنم که یک مثال واقعی و تجربه بنده در این زمینه است. در یکی از دوره های آموزش وردپرس بنده به دانشجوی خودم در طول دوره یاد دادم که چگونه به مشتری ها زنگ بزنند و چند پروژه طراحی سایت برای خودش دست و پا کند و این دانشجو نیز به خوبی این کار را انجام داد و هزینه ی دوره را در طول آموزش به دست آورد. شاید در ابتدا فکر کنید که شما به صورت رایگان تجربیات خود را دراختیار فرد دیگری گذاشتید و این بد است ولی از نظر من این گونه نیست و دو دلیل هم دارم:
- اول این که چه اشکالی دارد که تجربیات و اطلاعاتم را در اختیار افرادی بگذارم که واقعاً قصد پیشرفت را دارند.
- دوم این که رایگان بودن این کار به معنای ضرر کردن بنده نیست بلکه خود نوعی بازاریابی است که بسیار هم موفقیت آمیز بود چون پس از اتمام دوره وردپرس و اینکه دانشجوی بنده دیده بود که می تواند در طول دوره هزینه ای که پرداخت می کند را دربیاورد ترغیب شد که در دوره های دیگر هم شرکت کند؛ یعنی درواقع من یک مشتری عادی را به یک مشتری ویژه تبدیل کردم.
اشاره شد که در بازی ها افراد سریع تر می توانند به اهدافشان برسند و قدرتمند تر اند پس اگر شرایطی را به وجود بیاوریم که مخاطبان سریع تر به اهدافشان برسند و مشکلاتشان سریع تر حل شود مطمئن باشید که هر مشتری عادی که داشته باشید تبدیل به یک مشتری ثابت خواهد شد. خب حال سؤالی که پیش می آید این است که چه کار هایی را انجام دهیم تا افراد و مشتریان سریع تر به هدفشان برسند و قدرتمند تر شوند؟
کمک به مشتریان برای رسیدن هرچه سریع تر به اهدافشان
طبق مثال بالا یکی از کار هایی که بنده برای دانشجوی دوره وردپرسی ام انجام دادم تا سریع تر به درآمد برسد، در اختیار گذاشتن تجارب و دانسته هایم بود. پس می توانید صادقانه هرچه چیزی که می دانید را در اختیار مخاطبانتان قرار دهید و مطمئن باشید که حتماً نتیجه اش را خواهید دید. درواقع مسیری را شما رفته اید و فردی نیز در این حوزه قصد دارد پیشرفت کند پس اگر درصدد کمک به این فرد اقدام کنید در واقع او را به مشتری ویژه خود تبدیل کرده اید.
پس می توانید:
- تجربیات خود را به او بگویید
- ذهنیت درست را در مشتری قرار دهیم
- مسیر سریع تر رسیدن به هدف را نشان دهیم
و بسیاری از موارد دیگر که در اینجا فقط به سه مورد اشاره شد. به طور خلاصه اگر اقداماتی را انجام دهید که مخاطب مانند یک بازی، سریع تر به هدف خود برسد و احساس قدرت کند، در واقع شما گیمیفیکیشن را وارد کسب و کار خود کرده اید و هر وقت که توانستید یک مشتری عادی را به مشتری ویژه تبدیل کنید مطمئن باشید که مسیر را درست رفته اید.
جمع بندی
در این مقاله سعی شد تا یکی از استراتژی های بازاریابی یعنی گیمیفیکیشن را تعریف کنیم. در ادامه هم اشاره شد که استفاده از این متد تنها به بازاریابی مربوط نیست و می توانید از این روش در هر حوزه ای استفاده کنید ولی مثال هایی که آورده شد بیشتر مربوط به بازاریابی بود و روش هایی را برای پیاده سازی گیمیفیکیشن در کسب و کار خود پیشنهاد دادیم که امید است با یادگیری این متد در کار خود پیشرفت مناسب را داشته باشید. کلام آخر اینکه هرچه قدر در خلق موقعیت ها به بازی های کامپیوتری نزدیک تر باشید موفق ترید چون این بازی ها به گونه ای طراحی شده اند که ایده عال ترین اتفاق یا حسی که مخاطب دوست دارد را به آن ها القا کند و شما هرچه قدر به این سبک نزدیک تر شوید در واقع به ایده آل های مشتری تان نزدیک تر شده این و بهتر و راحت تر می توانید متقاعدش کنید که محصولی را از شما بخرد.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
الگوریتم ها و قوانین اینستاگرام
لینکدین چیست و چرا برای کسب و کار شما اهمیت دارد؟
بازاریابی چریکی یا گوریلا مارکتینگ
بهترین ابزارهای دیجیتال مارکتینگ
8 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
مطلب خوبی بود برای آشنایی با گیمیفیکیشن
از اینکه این مفهوم رو به اطلاع همه میرسانید متشکریم
خواهش میکنم
بسیار کامل دقیق و پر محتوا مرسی از این آموزش جامعتون
خواهش می کنم خانم جعفری
مطلب خیلی مفیدیه
مرسی رضا جان
مطالب واقعا مفید بود دمتون گرم ❤️
ممنون محمدامین جان